Direkt zum Inhalt Direkt zur Hauptnavigation
wyszukiwarka

Hauptnavigation

Z historii miasta

Photo: Schwedt przed 1945 rokiem
Schwedt przed 1945 rokiem

Najstarszy dokument, w którym Schwedt określane jest mianem miasta, pochodzi z 1265 roku. Usytuowanie przy jedynym przejściu rzecznym nad Odrze między Szczecinem a Oderberg oraz polityka ochronna ze strony pomorskiej administracji sprzyjały osiedlaniu się tutaj handlarzy, rzemieślników oraz właścicieli ziemskich.

Przez wiele stuleci wędrowali przez Uckermark rycerze i żołdacy, a poszczególne miejscowości i krainy zmieniały swojego właściciela, którym raz była Brandenburgia, innym razem zaś Pomorze. Dopiero pod koniec XV wieku Schwedt stało się ostatecznie częścią Brandenburgii.

W trakcie Wojny Trzydziestoletniej Schwedt było wielokrotnie pustoszone i plądrowane przez przeciągające tędy różne wojska, liczne ofiary śmiertelne pochłonęła również dżuma. 19 października 1637 roku miasto uległo prawie całkowitemu zniszczeniu. Około 1625 roku w Schwedt żyło około 1500 mieszkańców, zaś dwadzieścia lat później liczba ta wynosiła już tylko 280. Dopiero po wielu dziesięcioleciach osiągnięty został znowu poziom sprzed wojny. W 1670 roku księżna elektor Dorothea, druga małżonka elektora Fryderyka Wilhelma, nabyła Schwedt-Vierraden jako siedzibę dla swojego najstarszego syna Filipa Wilhelma. Owa energiczna i mądra księżna kazała zastąpić liczne feudalne świadczenia mieszkańców Schwedt świadczeniami pieniężnymi, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju gospodarczego miasta.

Również osiedlenie się tutaj hugenotów po 1685 roku wywarło pozytywny wpływ na gospodarkę regionu. Rozpoczęli oni w Uckermark między innymi uprawę tytoniu oraz uczynili Schwedt ośrodkiem specjalizującym się w handlu i produkcji wyrobów tytoniowych.

Margrafowie Brandenburgii-Schwedt, potomkowie Wielkiego Elektora, przekształcili Schwedt w barokową rezydencję. Prawie wszystkie znaczące zabytki tego miasta pochodzą właśnie z tego okresu historii Schwedt. Pożary, które nawiedzały licznie miasto, sprzyjały poza tym wznoszeniu nowych budowli, stawianych na charakterystycznym siatkowym planie ulic.

W 1788 roku przestało istnieć margrabstwo Schwedt, a pałac stał się prywatną własnością rodu Hohenzollernów.

W ciągu następnych 150 lat życie gospodarcze w Schwedt zdominowane było przede wszystkim produkcją tytoniu. Prawie jedna trzecia mieszkańców, których liczba pod koniec XIX wieku wzrosła do 10 000 osób, uprawiała tytoń lub pracowała w licznych małych zakładach tytoniowych i fabrykach cygar.

Przede wszystkim ostatni margrabia, Fryderyk Henryk, nadał rezydencji blasku miasta kultury. W jego nadwornym teatrze działali wybitni aktorzy i muzycy tamtego okresu. Podczas gdy na innych dworach repertuar zdominowany był jeszcze przez opery włoskie i francuskie, w tutejszej Operetce wystawiane były niemieckie sztuki teatralne i spektakle muzyczne.
W kwietniu 1945 roku, kilka dni przed zakończeniem II Wojny Światowej, Schwedt zostało prawie całkowicie zniszczone. Ponad 80% wszystkich budynków mieszkalnych padło ofiarą ciężkich obstrzałów artyleryjskich. Zupełnie nowa sytuacja zaistniała wraz z nowym układem granic ustalonym przez aliantów. Szczecin i inne miejscowości w Nowej Marchii, mające znaczenie dla lokalnego handlu, należały odtąd do Polski.

Miasto powoli podnosiło się ze zniszczeń wojennych. Budowa Zakładów Papierniczych w 1959 roku (obecnie LEIPA Georg GmbH) oraz zakładu przetwórstwa ropy naftowej w 1960, późniejszego Kombinatu Petrochemicznego Schwedt (obecna Rafineria PCK GmbH) miały decydujące znaczenie dla powojennego rozwoju Schwedt. Do miasta przyjeżdżali pracownicy z całej Niemieckiej Republiki Demokratycznej, za nimi podążały ich rodziny. Bardzo szybko powstały nowe osiedla z odpowiednią infrastrukturą, szkołami i przedszkolami. W roku 1989 Schwedt miało około 52 500 mieszkańców.  

Pierwsze lata po zjednoczeniu Niemiec, tak jak we wszystkich wschodnich landach, przyniosły duże zmiany i przełom w życiu mieszkańców. Wiele zakładów i placówek zostało zamkniętych. Również przemysł tytoniowy tradycyjnie osiedlony w Schwedt nie mógł być utrzymany. Schwedt nad Odrą należy jednak do tych miast, które przez aktywność i stabilizację istniejącego potencjału wyszły z tego procesu z nową siłą. Dwie przemysłowe podpory miasta – przetwórstwo ropy naftowej i papieru – zostały utrzymane i rozbudowane z uwzględnieniem zmienionych warunków.